فرمان ۸ ماده ای و مبارزه با فسادی که جدی گرفته نشد | عمل به منشور مبارزه با فساد اقتصادی؛ ضامن بازگشت اموال نامشروع به بیت المال

به گزارش سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، عدالت به عنوان یکی از آرمان های بشری، همواره مورد توجه مصلحان بوده و خداوند نیز در ارسال پیامبران الهی بر این نکته تأکید فراوان داشته و از ایجاد عدالت اجتماعی به عنوان یکی از اهداف اصلی نبوت یاد کرده است.

در حقیقت شکوفایی استعداهای فردی و به تبع آن پیشرفت جوامع تا حد زیادی به ایجاد عدالت در حوزه های گوناگون فردی و اجتماعی وابسته است و توجه به این مهم می تواند در قوام و دوام تمدن های بشری تأثیر شگرفی داشته باشد.

اسلام نیز به عنوان آخرین و کامل ترین دین الهی، هدف خود را بر مبارزه با ظلم و تعدی و ستم ظالمان و حمایت از مظلومان در راستای ایجاد عدالت در جامعه قرار داد و با برانداختن نظام ناعادلانه در عصر جاهلیت، توانست با ایجاد عدالت اجتماعی، رسوم غیر عادلانه را از بین برده و تقوا را ملاک برتری میان افراد قرار دهد که  آیه شریفه: « «یا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْناکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَ أُنْثى  وَجَعَلْناکُمْ شُعُوباً وَقَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ الله أَتْقاکُمْ...» (حجرات: 13)؛ ‌ای مردم، ما شما را از مرد و زنى آفریدیم، و شما را ملت ملت و قبیله قبیله گردانیدیم تا با یکدیگر شناسایى متقابل حاصل کنید. در‌حقیقت ارجمندترین شما نزد خدا پرهیزگارترین شماست.» نشان دهنده این سازمان و نظام عادلانه در میان جوامع بشری است.

انقلاب اسلامی ایران نیز که نیز با تأسی از اسلام ناب و زنده کردن مکتب اهل بیت(ع) در عصر جاهلیت مدرن، پرچم عدالت خواهی و مبارزه با ظلم و تعدی را برافراشته و با یاری مظلومان، محرومان، ستمدیدگان و پابرهنگان به پیروزی رسید و بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی، این توده عظیم و مظلوم را صاحبان اصلی انقلاب دانست و فرمود: یک موی کوخ نشینان را با تمامی کاخ نشینان عوض نمی کنم.»، اجرای عدالت را مهم‌ترین آرمان خود دانسته و از آغازین روزها شعار عدالت خواهی و عدالت طلبی با ذات انقلاب عجین بوده است.

فراز و فرودهای عدالت در نظام اسلامی

همانطور که پیشتر اشاره شد، ایجاد عدالت و مقابله با ظلم و تعدی و ستم و حمایت از مظلومان و ستمدیدگان به عنوان یکی از مهم‌ترین آرمان ها و اهداف انقلاب اسلامی، همواره مورد توجه امامین انقلاب بوده است و امام راحل(ره) و امام خامنه ای همواره بر لزوم توجه به این اصل مهم تأکید کرده اند.

با اندکی مداقه در سخنان امام خمینی(ره) می توان به کلیدواژه ها و عباراتی مانند ««دفاع از محرومان و مستضعفان»، «برقراری عدالت در جامعه»، «حمایت از محرومان و پابرهنگان» «انقلاب محرومان » و عباراتی از این قبیل رسید که همگی نشان دهنده عزم و اراده امام خمینی(ره) به منظور برقراری عدالت اجتماعی مدنظر اسلام در جامعه است و همانطور که رهبر انقلاب فرمودند که «عدالت اجتماعی از مهمترین خطوط مکتب سیاسی امام» است؛ بی توجهی به این موضوع نشان دهنده بیگانگی با مکتب و خط و راه امام محسوب می شود.

به هر روی پایبندی به آرمان عدالت و تلاش در اجرای این اصل اساسی دینی و الهی از ملاک های انقلابیگری و پایبندی به آرمان های امام و انقلاب محسوب می شود و بررسی دوران پس از انقلاب و دهه اول انقلاب نشان دهنده عزم جدی و جهادی در راستای ایجاد عدالت در جامعه است؛ تلاشی که به صورت شبانه روزی و در قالب جهاد سازندگی و به پرچمداری انقلابیون و فرزندان معنوی مکتب امام روح الله سبب ایجاد جبهه ای خالصانه از خدمت رسانی در راستای ایجاد حداقل های رفاهی به منظور ایجاد عدالت در حوزه های گوناگون قابل مشاهده بود.

همانطور که رهبر انقلاب می فرمایند: دعای «الّلهم اغن کلّ فقیر. الّلهم اشبع کلّ جائع. الّلهم اکس کلّ عریان » (مفاتیح الجنان: دعاى یومیه ماه مبارک رمضان )فقط براى خواندن نیست؛ براى این است که همه خود را براى مبارزه با فقر و مجاهدت در راه ستردن غبار محرومیت از چهره محرومان و مستضعفان موظّف بدانند. این مبارزه، یک وظیفه همگانى است. در آیات قرآن می خوانیم: «أرایت الّذى یکذّب بالدّین. فذلک الّذى یدعّ الیتیم. ولایحضّ على طعام المسکین)ماعون: 1-3» یکى از نشانه هاى تکذیبِ دین این است که انسان در مقابل فقر فقیران و محرومان بى تفاوت باشد و احساس مسؤولیت نکند. ( 15 / 9/ 1381)»  رسیدگی به فقرا و محرومان و از بین بردن شکاف طبقاتی و پر کردن فاصله فقیر و غنی وظیفه ای همگانی است و مسؤولان نظام اسلامی در این میان وظیفه سنگین تری برعهده دارند.

دهه دوم انقلاب و کم رنگ شدن عدالتخواهی

ورود به دهه دوم انقلاب اسلامی، همزمان با شکل گیری دولت سازندگی و محوریت تفکر مدیریت تکنوکرات در کشور است؛ تفکری که در واقع قتلگاه عدالت خواهی و عدالت طلبی و مبارزه ای مدیریتی و سازمان یافته با آرمان مهم و حیاتی عدالت محسوب می شود.

 در حقیقت عقبه فکری و مدیریتی دولت سازندگی با کپی برداری و اجرایی کردن مدل توسعه غربی، سنگ بنای انحراف از عدالت را پایه گذاری کرد بگونه ای که له شدن طبقه های محروم و مستضعف در زیر چرخ دنده های توسعه امری عادی و اجتناب ناپذیر تلقی شد، در حالی که امام خمینی(ره) این طبقه محروم و مستضعف را صاحبان اصلی انقلاب می دانست و در حقیقت جریان مدافع سیستم توسعه غربی به ایجاد بنیان انحراف از مسیر و راه و آرمان امام و انقلاب همت گماشت.

دستاورد این سیستم معیوب، تولد طیفی از سرمایه داران، اشراف و نوکیسه گان اقتصادی بود که با استفاده از رانت های سیاسی به تحصیل ثروت های نامشروع دست زدند و در این میان نیز صحبت های مدیران ارشد دولت وقت با این مضمون که «این‌قدر بحث از اختلاس و دزدی نکنید و روحیه مردم را خراب نکنید. وقتی‌که ما یک سدی را می‌سازیم و مثلاً ده میلیارد خرج می‌کنیم، ممکن است از قِبَل آن، پانصد میلیون هم اختلاس شود، اما این سد برای کشور می‌ماند و هیچ‌کس نمی‌تواند از این سد اختلاس یا دزدی کند» در واقع چراغ سبزی به نهادینه شدن اختلاس و سوء استفاده از منابع و امکانات کشور و حرکت در مسیر رانت خواری و بی عدالتی به شمار می رفت.

ادامه این روند ناعادلانه در اختصاص منابع و امکانات به اعضای حزب و دار و دسته های سیاسی نزدیک به دولت در دوران اصلاحات نیز روند شتابان تری گرفت و تولید شبکه ای از آقازاده های وابسته به قدرت، کار را به جایی رساند که به اسم اجرای خصوصی سازی و در واقع با خاصه سازی برای نزدیکان مسؤولان وقت، بسیاری از اموال عمومی و کارخانجات فعال با صدها کارگر به ثمن بخس به همسران و فرزندان مسؤولان واگذار شد و مسیر جامعه به سوی بی عدالتی مفرط پیش رفت.

فرمان هشت ماده ای و مبارزه با فسادی که جدی گرفته نشد

روزهای آغازین سال 80 را باید آغاز رقم خوردن یک حرکت تاریخی در مبارزه با فساد اقتصادی در کشور دانست چراکه در 10 اردیبهشت این سال رهبر انقلاب با صدور فرمان هشت ماده ای موسوم به منشور مبارزه با مفاسد اقتصادی، جریان مبارزه با فساد را بار دیگر بازسازی کردند.

دیده بان انقلاب در این فرمان مهم، حکومت را مفتخر به الگو ساختن نظام علوی دانسته و تلاش در جهت اجرای عدالت و کم کردن فاصله طولانی با نظام آرمانی و اسلامی را از تکالیف نظام دانسته و این حرکت را جهادی از سر اخلاص می دانند که نیازمند همتی بالا است و تأکید می کنند که جمهوری اسلامی جز خدمت به مردم و افراشتن پرچم عدالت اسلامی هدف و فلسفه دیگری ندارد.

در حقیقت امام انقلاب در ابتدای این فرمان مهم، آرمان های انقلاب را باز تعریف کرده و از جایگاه مهم عدالت در روند انقلاب و رسیدن به اهداف و آرمان های نظام سخن به میان می آورند و مطالبی را بیان می کنند که گویا برای این روزها بیان شده اند.

ایشان می فرمایند: « امروز کشور ما تشنه‌ فعالیت اقتصادی سالم و ایجاد اشتغال برای جوانان و سرمایه‌گذاری مطمئن است. و این همه به فضائی نیازمند است که در آن، سرمایه‌گذار و صنعتگر و عنصر فعال در کشاورزی و مبتکر علمی و جوینده‌ی کار و همه‌ قشرها، از صحت و سلامت ارتباطات حکومتی و امانت و صداقت متصدیان امور مالی و اقتصادی مطمئن بوده و احساس امنیت و آرامش کنند. اگر دست مفسدان و سوءاستفاده‌کنندگان از امکانات حکومتی، قطع نشود و اگر امتیازطلبان و زیاده‌خواهان پرمدعا و انحصارجو، طرد نشوند، سرمایه‌گذار و تولید کننده و اشتغال‌طلب، همه احساس ناامنی و نومیدی خواهند کرد و کسانی از آنان به استفاده از راههای نامشروع و غیرقانونی تشویق خواهند شد.»

ایشان همچنین در این فرمان بر موضوعات مهمی نظیر« تسامح در مبارزه با فساد، به نوعی همدستی با فاسدان و مفسدان است»، « این مبارزه موجب امنیت فضای اقتصادی و اطمینان کسانی است که می خواهند فعالیت سالم اقتصادی داشته باشند»، « کسانی که می‌خواهند در راه اصلاح عمل کنند باید خود برخوردار از صلاح باشند»، « ضربه‌ عدالت باید قاطع ولی در عین حال دقیق و ظریف باشد»، « در امر مبارزه با فساد نباید هیچ تبعیضی دیده شود» و « با این امر مهم و حیاتی نباید بگونه‌ شعاری و تبلیغاتی و تظاهرگونه رفتار شود» به عنوان اصول این فرمان تأکید کرده اند.

متأسفانه این فرمان مهم که در واقع منشور و مانیفست مبارزه با فساد اقتصادی محسوب می شود چندان جدی گرفته نشده است و پیگیری های ستاد مبارزه به مفاسد اقتصادی از حد چند جلسه پشت درهای بسته فراتر نرفته و عملاً این مسأله مسکوت مانده است.

در واقع توجه به محرومان، مستضعفان و مبارزه با فقر و بی عدالتی، برخورد با ویژه خواهی، رانتخواری، مقابله با مظاهر اشرافی گری و جلوگیری از ترویج فرهنگ اشرافی که از مهم‌ترین وظایف نظام اسلامی است و بی تفاوتی نسبت به افزایش شکاف طبقاتی و بیشتر شدن فاصله فقیر و غنی در نظام اسلامی از سوی مسؤولان، در حکم خروج از صراط مستقیم انقلاب محسوب می شود، و روند پیگیری فساد و ایجاد عدالت در سال های اخیر دستاورد خاصی به دنبال نداشته است بگونه ای که مردم بیش از آنکه امروز از فشارهای اقتصادی رنج ببرند، از تبعیض، فساد، رانتخواری و ویژه خواهی طبقه اشراف نوظهور رنج می برند و همین موضوع نیز در آینده می تواند به مقبولیت نظام ضربه کاری وارد کند.

این عدم پیگیری آرمان عدالت تا جایی مورد غفلت واقع شده که رهبر انقلاب در دیدار اخیر خود با مردم تبریز جور مدیران ناکارآمد را کشیدند و با تواضع از عقب افتادگی در زمینه عدالت عذرخواهی کرده و می فرمایند: « اقرار می کنیم در زمینه عدالت عقب افتاده ایم. از خداوند و مردم به خاطر عقب افتادن در زمینه عدالت عذرخواهی می کنیم. ان شاءالله به همت مسؤولان و مردان و زنان کارآمد و مومن در این مورد هم پیشرفت خواهیم کرد.»

متأسفانه سران قوای مختلف که باید در بحث پیگیری و مبارزه با مفاسد اقتصادی و جامه عمل پوشاندن به آرمان عدالت به ویزه در حوزه اجتماعی و اقتصادی فعالیت جهادی داشته باشند، به دلایل گوناگون کمتر به این موضوع توجه داشته اند و این موضوع آن چنان جامعه را دچار مشکل کرده است که رهبر انقلاب بابت عدم اجرای عدالت از مردم عذرخواهی می کنند در حالی که اگر به فرمان ایشان در منشور مبارزه با فساد اقتصادی عمل می شد، امروز شاهد بازگشت اموال نامشروع به بیت المال و کوتاه شدن دست طبقه اشراف نوظهور و رانتخواران سیاسی و اقتصادی و جریان اشرافیت بوروکراتیک از منابع و امکانات کشور بودیم و دیگر شاهد موضع گیری مسؤولان رده بالای کشور در برابر برخورد با نزدیکان خود که اتفاقاً از مفسدان اقتصادی هستند نبودیم.

به هر روی عدالت مد نظر اسلام و انقلاب تاکنون آنگونه که باید در کشور اجرایی نشده و امروز زخم بی عدالتی سرباز کرده و دمل چرکین آقازادگی و رانتخواری سیاسی و اقتصادی و اشرافیت بوروکراتیک، بخش های مختلف کشور را دچار مشکلات جدی ساخته است که رفع این مشکلات نیازمند همتی جهادگونه و بدون سستی در اجرای عدالت است؛ همتی که بدون تبعیض و تسامح، با روحیه انقلابی و به دور از شعار و با ضربه قاطع بتواند مشکل بی عدالتی و تبعیض را در کشور حل کند./872/ی۷۰۲/ق